Temat lekcji: "On sam nas stworzyŁ, my Jego własnością" - Księga Psalmów.

 Czas trwania: 90 minut. 

Cel lekcji: 

- uczeń wyjaśnia pojęcia: psalm, psałterz, paralelizm

- uczeń rozumie, na czym polega odmienność gatunku psalmu na tle innych ksiąg biblijnych

- uczeń potrafi odszukać cechy stylu biblijnego we fragmencie psalmu 

- uczeń potrafi odnaleźć paralelizmy w psalmie. 

Przebieg lekcji: 

1. Uczniowie czytają informację o Księdze Psalmów i sporządzają samodzielną notatkę,  w tym koniecznie musi się znaleźć informacja o rodzajach psalmów - dziękczynne, pochwalne, błagalne, dydaktyczne.

2. Uczniowie czytają psalm 1 i 130. Wypełniają tabelkę pt. Bóg i człowiek w psalmach - załącznik. Odpowiadają na pytanie, jakie jest relacja Bóg-człowiek w psalmach i jaki rodzaj psalmu reprezentują utwory z podręcznika. 

Psalm 1- dydaktyczny, psalm 130 - pochwalno-dziękczynny.

W psalmach człowiek (podmiot liryczny) jest podporządkowany Bogu, prowadzi z nim rozmowę, mającą formę modlitwy. 

3. Uczniowie otrzymują tabelkę do wypełnienia - załącznik. 

4. Informuję uczniów, że psalmy zawierają określony środek poetycki, bardzo charakterystyczny dla tego gatunku.

5. Uczniowie zapoznają się z definicją "paralelizmu".

6. Uczniowie otrzymują ode mnie "Psalm 121" - przełożony na język polski - w załączniku.

7. Uczniowie wysłuchują tego psalmu w języku hebrajskim, aby posłuchać języka oryginalnego i porównać jego dźwiękowy odbiór z polskim przekładem (Psalm 121 in Hebrew): https://www.youtube.com/watch?v=tYkZSMYgyrA

9. Dyskusja nad melodyjnością psalmów, trudnościami w przełożeniu utworu z języka hebrajskiego na język polski (m.in. różnice w iloczasie). 

10. Uczniowie zaznaczają paralelizmy w "Psalmie 121".

11. Uczniowie odpowiadają na pytanie, czym się wyróżnia psalm na tle innych gatunków biblijnych?

Psalmy to utwory bardzo rytmiczne, mają określoną budowę, są przeznaczone do wykonywania przy akompaniamencie instrumentu, dlatego ich wersety zbudowane są paralelnie; psalm to modlitwa przeznaczona do śpiewania. 

Załączniki

Bóg i człowiek w psalmach

Psalm	Rodzaj psalmu	Obraz Boga	Obraz człowieka
Psalm 1
Psalm 130

PSALM 121(120) Bóg czuwa nad nami

paralelizmy podkreślone

1 Wznoszę swe oczy ku górom:
Skądże nadejdzie mi pomoc?
2 Pomoc mi przyjdzie od Pana,
co stworzył niebo i ziemię.
3 On nie pozwoli zachwiać się twej nodze
ani się zdrzemnie Ten, który cię strzeże.
4 Oto nie zdrzemnie się
ani nie zaśnie
Ten, który czuwa nad Izraelem.
5 Pan cię strzeże,
Pan twoim cieniem
przy twym boku prawym.
6 Za dnia nie porazi cię słońce
ni księżyc wśród nocy.
7 Pan cię uchroni od zła wszelkiego:
czuwa nad twoim życiem.
8 Pan będzie strzegł
twego wyjścia i przyjścia
teraz i po wszystkie czasy.

Styl biblijny	"Księga Psalmów" – przykłady
styl podniosły, poważny
zdania rozpoczynające się od spójników, mające szyk przestawny, czasowniki na końcu, zdania wielokrotnie złożone
archaizmy
liczne powtórzenia/paralelizmy
metafory

Temat: Dwie postawy wobec życia ("Dekalog" Krzysztofa Kieślowskiego).

 Temat lekcji: Dwie postawy wobec życia ("Dekalog. Jeden")

Czas trwania: 2 godziny lekcyjne

Cel lekcji:uczeń:

- poznaje sylwetkę reżysera

- rozumie pojęcie dekalogu i potrafi je odnieść do własnego życia 

- potrafi wykorzystać film jako kontekst epoki 

- rozumie pojęcie "kino moralnego niepokoju".

Pojęcia kluczowe: dekalog, sacrum, racjonalizm, irracjonalizm.

1. Uczniowie czytają notatkę dotyczącą Krzysztofa Kieślowskiego, filmu "Dekalog" oraz "kina moralnego niepokoju". Samodzielnie sporządzają krótką notatkę w zeszycie. 

2. Informuję uczniów, że będziemy oglądali film w kontekście omówionej Biblii oraz lekcji z cyklu filmowego. 

3. Uczniowie sporządzają notatkę - definicję "dekalogu". Zapisują w zeszycie treść pierwszego przykazania: Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.

4. Przypominamy sobie pojęcie "sacrum". Na pierwszych lekcjach dotyczących Biblii uczniowie poznali pojęcie "sacrum" i "profanum". 

5. Przed obejrzeniem filmu proszę uczniów, aby mieli na uwadze treść przykazania w kontekście fabuły. 

Uwaga: w sieci dostępny jest film K. Kieślowskiego, ale na stronie nielegalnej, ponadto brakuje tam kilku minut, tuż przed końcem, ważnych scen.

Ja uruchomiłam film z płyty DVD. 

6. Po filmie uczniowie zapisują w zeszytach jakie pytania zadawał Paweł.

Dlaczego ludzie umierają? Co to jest śmierć? Czym jest dusza? Po co się żyje? Czy Bóg istnieje? Jaki jest?

7. Wniosek w zeszytach: Pytania stawiane przez Pawła to pytania eschatologiczne, egzystencjalne, dotyczą sfery sacrum 

8. Proszę uczniów o rozpisanie, jakie odpowiedzi uzyskał Paweł.8. Notatka powinna zawierać następujące informacje: 

Odpowiedzi taty: Ludzie umierają z różnych powodów. Śmierć to proces, który kończy nasze życie, serce przestaje pompować krew. Żyjemy, aby inni po nas mieli lepiej.

Są to odpowiedzi naukowca. Reprezentuje on wobec życia POSTAWĘ RACJONALNĄ. Sferą sacrum jest dla niego nauka.

Odpowiedzi cioci Ireny: Bóg jest miłością, czuje się Go. Żyjemy po to, aby obdarzać innych miłością, być z nimi. 

Są to odpowiedzi osoby wierzącej, katoliczki. Ciocia reprezentuje wobec życia POSTAWĘ IRRACJONALNĄ. Sacrum to dla niej wiara, religia.

9. Uczniowie szukają odpowiedzi na pytanie: Dlaczego wydarzyła się tragedia? Co takiego się stało?

Dyskusja, która powinna prowadzić do konkluzji, że tata Pawła zaufał doświadczeniu i nauce, nie wziął pod uwagę przypadku, zbiegu okoliczności, losu/Boga. 

10. Rozmowa na temat tego, co w naszym życiu jest objęte sferą sacrum.

11. Krótkie omówienie techniki filmowej, zwrócenie uwagi na sposób kadrowania, ujęcia, rolę detali i muzyki w filmie.

12. Zadanie domowe: Napisz recenzję filmu K. Kieślowskiego. 

 

Po lekcji: uczniów bardzo zainteresowała postać siedząca nad rzeką oraz "inteligentny" komputer. Dyskusja, kto jest kim/czym była bardzo burzliwa i mocno skręcała w stronę istnienia nowego Boga-SI. 

Uczniowie zwrócili też uwagę na sygnały, jakie otrzymywał tata Pawła: rozlany atrament, mężczyzna nad rzeką. 

Ogromne wrażenie zrobiła muzyka. Duża grupa uczniów zauważyła kadrowanie, symbolikę gołębia, martwego psa, budowanego kościoła.

Film jako tekst kultury. Słowniczek filmowy.

 Temat lekcji: Film jako tekst kultury. 

Cele lekcji: 

- uczeń rozumie pojęcie "tekst kultury" i "film"

- uczeń rozpoznaje elementy filmu: kadr, ujęcie, scena, sekwencja 

- uczeń rozpoznaje rodzaje planów filmowych 

Czas trwania: 90 minut 

Klasa I liceum 

1. Na początku burza mózgów: co kojarzy się ze słowem TEKST i słowem KULTURA. 

Oczekiwane odpowiedzi: 

tekst - treść, słowa, litery, coś, co czytamy, rozmawiamy o tym, interpretujemy 

kultura - książki, teatr, piosenki, film, fotografia, obraz, teledysk 

2. Wspólne szukanie odpowiedzi na pytanie, czym wobec powyższego jest TEKST KULTURY?

Oczekiwane odpowiedzi: coś, co można opisać, zinterpretować, nie tylko przeczytać, to np. wiersz, obraz, piosenka, powieść. 

3. Informuję uczniów, że dzisiaj skupimy się na filmie - jednym z tekstów kultury, na który mogą powołać się na maturze. 

4. Zadaję pytanie, czy uczniowie zgadzają się z takimi definicjami filmu:

Film to ruchoma fotografia. 

Film to połączenie różnych dziedzin sztuki. 

5. Szukając odpowiedzi na pytanie, rozpisujemy na tablicy, z czego zbudowany jest film: 

Oczekiwane odpowiedzi: dźwięk, słowo, obraz, ruch, czas. Są to różne dziedziny sztuki: malarstwo, taniec, muzyka, literatura, fizyka :) 

6. Przechodzimy do słowniczka filmowego. Puszczam uczniom film, a oni samodzielnie notują, mogą też zaglądać do podręcznika, pojęcia: kadr, ujęcie, scena, sekwencja. 

Strona na youtubie prowadzona przez "Sflmowani": 

https://www.youtube.com/watch?v=RtAqQKmEpI

7. Przechodzimy do planów filmowych, które uczniowie mają omówione w podręczniku. Rozdaję zadanie do wklejenia do zeszytu; zadanie pochodzi z zasobów wydawnictwa podręcznika: 

Połącz pojęcia z definicjami:  

A. Plan ogólny.	1.twarz ludzka zajmuje większą część ekranu	A. .....
B. Plan pełny.	2.popiersie postaci	B. .......
C. Plan amerykański	3.szczegół postaci ludzkiej lub powiększenie rekwizytu	C. .....
D. Plan półpełny	4.całościowy obraz miejsca akcji, przedstawiający postaci i miejsca w konkretnym otoczeniu	D. .......
E. Półzbliżenie	5.postać pokazana od kolan w górę	E. .....
F. Zbliżenie	6.postać ludzka pokazana od stóp do głowy na tle dekoracji	F. ....
G. Detal	7.postać pokazana od pasa w górę	G. .....

 

 Jeśli zostało jeszcze trochę czasu, można poprosić uczniów o podawanie ulubionych gatunków filmowych i wypisanie ich na tablicy.

8. Podsumowanie, ewaluacja. 

Wnioski po lekcji: uczniowie z trudem wpadli na odpowiedzi w punkcie 1. i 5. Ze słowem "kultura" kojarzyło im się tylko "zachowanie"; jako elementy budowy filmu wymieniali: bohaterowie, scenariusz, scenografia - podłączyłam to pod obraz i słowo. Wybuch radości następował w trakcie oglądania filmu, przy fragmencie z filmu "Deadpool".

Lekcje są wstępem do oglądania "Dekalogu" cz. I w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego.

Jak omówić fragmenty "Apokalipsy" św. Jana?

Konspekt lekcji 

Temat: Jak ogarnąć koniec świata? Analiza fragmentów "Apokalipsy" św. Jana. 

Czas trwania: 45 minut. 

Temat zaczerpnęłam z propozycji metodycznych wydawnictwa GWO (seria pt. Sztuka wyrazu).

Cele lekcji:

- uczeń rozumie i zna znaczenie słowa "apokalipsa"

- uczeń potrafi wskazać genezę księgi 

- uczeń potrafi wskazać elementy symboliczne 

- uczeń rozumie podstawowe elementy wizji końca świata zawarte w prezentowanych fragmentach.

Formy pracy: dyskusja, praca w grupach, praca indywidualna. 

Przebieg lekcji. 

1. Pytania inicjujące dyskusję: Co kojarzy ci się ze słowem "apokalipsa"? Jakie mogą być przyczyny rzeczywistej katastrofy ludzkości? 

2. Czytanie informacji o księdze z podręcznika, uczniowie samodzielnie konstruują notatkę. Musi ona zawierać informacje:

- znaczenie słowa "apokalipsa"

- geneza księgi 

- kompozycja 

Wszystko krótko, zwięźle i na temat. 

Przy kompozycji proponuję uczniom skorzystać jedynie z podręcznika, w którym podano, że całość jest podzielona na dwie części:

I część - opisuje objawienie Chrystusa 

II część - opisuje objawienie związane z całym światem 

Pomijam szczegóły obecne w wielu prezentacjach i scenariuszach w internecie, przedstawiające podział na prolog, dwie wizje,  epilog, i jeszcze mowa jest o paruzji. Uważam, że na to przyjdzie czas w powtórkach, ale zasadniczo uczniom to niepotrzebne. Wspominam, że księga ma formę listów.

Akcentuję znaczenie słowa "apokalipsa" - objawienie, gatunek literacki. 

3. Dzielę klasę na grupy, każda ma przeanalizować fragmenty w podręczniku pod kątem symboli. Przypomnienie, czym jest symbol (ewentualnie mogą przeczytać definicję w podręczniku).

Na tablicy piszę: Symbolika w "Apokalipsie" św. Jana:

- osoby, istoty, zwierzęta: 

- liczby:

- przedmioty i miejsca:

Kiedy grupa jest gotowa, lider podchodzi do tablicy i wypisuje, co znaleźli. 

 Rozmawiamy na ten temat, a później sporządzamy notatkę, wybierając najistotniejsze rzeczy: 

symbolika liczby 7 - doskonałość, 6 - niedoskonałość, 4 - świat stworzony, 12 - Izrael

Baranek - Chrystus, Bestia - szatan, zło, pieczęć - tajemnica dotycząca ludzkości, Czterech Jeźdźców Apokalipsy - choroba, woja, głód, śmierć. 

4. Czytam fragmenty z podręcznika, akcentując je w odpowiednich miejscach. 

5. Wspólnie komentujemy plan wizji końca świata. 

6. Notatka: 

"Apokalipsa" św. Jana kończy się wizją sądu dokonanego przez "Zasiadającego na tronie".  Tworzy on nowy świat, raj na ziemi. 

7. Podsumowanie lekcji: podkreślam, że chcę, aby wynieśli z lekcji wiedzę o tym co oznacza słowo "apokalipsa", w jakich warunkach powstała księga, jakie pojawiają się tam przykładowe symbole i czym się kończy. 

8. Ewaluacja lekcji: co im się podobało? co ich zaskoczyło? co ich znudziło? czy dowiedzieli się czegoś nowego?

PO LEKCJI: uczniów szczególnie zainteresowała numerologia, byli też zaskoczeni tym, że na końcu księgi powstaje nowy świat, powiedzieli, iż sądzili, że "Apokalipsa" św. Jana opisuje szczegółowo zagładę i nic ponadto.